Những rủi ro cháy nổ phổ biến liên quan đến sử dụng điện
Trong hoạt động sinh hoạt và sản xuất, điện xoay chiều với mức điện áp thường dùng như 110V, 220V hoặc 380V là nguồn năng lượng không thể thiếu. Tuy nhiên, nếu không cẩn trọng, điện có thể trở thành nguyên nhân gây ra nhiều vụ cháy nghiêm trọng từ các nguyên nhân sau:
1. Quá tải điện gây cháy
Khi cùng lúc vận hành quá nhiều thiết bị vượt quá khả năng chịu tải của dây điện và thiết bị bảo vệ, hệ thống dễ bị quá tải, dây dẫn bị nóng lên và dẫn đến cháy.
Phòng ngừa như thế nào?
- Sử dụng ampe kế để đo dòng điện, so sánh với ngưỡng an toàn theo tiêu chuẩn.
- Thi công hệ thống dây dẫn, cáp điện đúng quy chuẩn, có tính đến dự phòng công suất.
- Trang bị aptomat chính xác theo công suất thực tế, tuyệt đối không tự ý thay đổi cấu hình.
- Hạn chế tối đa việc cắm nhiều thiết bị công suất lớn vào một ổ cắm.
- Khi lắp thêm thiết bị mới, kiểm tra kỹ tải trọng của hệ thống điện, nếu cần thiết hãy đi dây riêng.
- Bảo trì, kiểm tra định kỳ hệ thống điện để phát hiện sớm các nguy cơ.
Dưới đây là một số hình ảnh về việc kiểm tra, bảo trì các thiết bị trong hệ thống điện:




2. Sự cố chập mạch điện
Điện xảy ra thường xuyên khi các dây dẫn bị dừng, chạm vào nhau hoặc chạm đất, khiến các dòng điện phát hiện gần như bị chặn bởi tia lửa.

Phòng tránh chập điện bằng cách nào?
- Thiết kế và thi công điện đúng tiêu chuẩn an toàn điện và PCCC.
- Ở những khu vực có nguy cơ cao (dễ cháy, nổ, nhiệt độ khắc nghiệt), nên sử dụng thiết bị và dây dẫn chuyên dụng.
- Các hệ thống quan trọng như báo cháy, chữa cháy cần có nguồn điện riêng, đảm bảo không bị gián đoạn.
- Thường xuyên kiểm tra hệ thống điện để kịp thời sửa chữa dây điện hư hỏng do lão hóa, chuột cắn, nứt vỡ…
- Không quên ngắt điện các thiết bị không dùng tới khi rời nhà hoặc sau giờ làm việc.
- Lắp đặt thiết bị bảo vệ đạt chuẩn như aptomat, cầu chì để tự động ngắt điện khi có sự cố.
3. Mối nối điện không đảm bảo kỹ thuật
Các mối nối lỏng lẻo, thiếu an toàn là nguyên nhân khiến điểm nối nóng lên, tạo ra tia lửa gây cháy.

Cách xử lý:
- Đảm bảo aptomat, cầu dao, bảng điện được lắp chắc chắn và có hộp bảo vệ an toàn.
- Mối nối điện phải siết chặt, quấn băng cách điện kỹ lưỡng.
- Không kết nối các dây dẫn có chất liệu hay điện trở khác nhau.
- Tránh để vật dễ cháy như giấy, vải, nhựa gần ổ cắm, cầu dao.
4. Thiết bị sinh nhiệt gây cháy
Nhiều thiết bị như bếp điện, bàn là, bóng đèn… trong quá trình hoạt động tỏa nhiệt và dễ gây cháy nếu đặt gần vật dễ bắt lửa.

Phòng tránh như sau:
- Đảm bảo các thiết bị sinh nhiệt cách vật dễ cháy tối thiểu 0,5m.
- Tuyệt đối không dùng bóng đèn để hong khô quần áo.
- Luôn có người trông coi khi sử dụng các thiết bị điện sinh nhiệt.
- Ngắt thiết bị khi không sử dụng, đặc biệt vào ban đêm hoặc khi rời khỏi nhà.
5. Nguy cơ từ tĩnh điện
Tĩnh điện dễ phát sinh trong quá trình ma sát các vật liệu, đặc biệt nguy hiểm khi xảy ra trong môi trường có hơi xăng dầu hoặc bụi dễ cháy.
Giải pháp an toàn:
- Lắp đặt hệ thống tiếp địa cho thiết bị, bồn chứa, đường ống dẫn nhiên liệu.
- Giữ độ ẩm không khí thích hợp tại khu vực dễ sinh tĩnh điện.
- Sử dụng các thiết bị chuyên dụng để kiểm tra và cảnh báo tĩnh điện.
6. Những lưu ý chung khi sử dụng điện
- Thiết kế và lắp đặt hệ thống điện theo đúng tiêu chuẩn kỹ thuật; trang bị aptomat tổng cho từng khu vực riêng biệt như từng tầng, từng gian nhà.
- Chọn dây dẫn có tiết diện phù hợp với thiết bị tiêu thụ điện, ưu tiên sử dụng dây đạt chuẩn, có nguồn gốc rõ ràng.
- Đi dây trong ống luồn, khay hoặc hộp kỹ thuật, tuyệt đối không nối dây sai cách.
- Không tự ý câu móc điện hoặc luồn dây trực tiếp qua mái lá, mái tôn nếu không có ống bảo vệ.
- Hạn chế cắm nhiều thiết bị công suất lớn vào cùng một ổ cắm.
- Tránh để hàng hóa, vật dễ cháy đè lên dây điện, gần cầu dao hoặc bảng điện.
- Không phơi, sấy quần áo lên thiết bị điện như đèn, quạt sưởi.
- Không sạc các thiết bị như điện thoại, máy tính, xe đạp điện qua đêm.
- Khi đi ngủ hoặc ra khỏi nhà, nhớ ngắt toàn bộ thiết bị điện không cần thiết, tắt aptomat tổng.
7. Khi xảy ra cháy do điện, cần làm gì?
- Ngắt ngay nguồn điện tại khu vực xảy ra cháy bằng cách tắt aptomat hoặc rút phích cắm thiết bị.
- Nếu không thể tiếp cận cầu dao, sử dụng kìm hoặc câu liêm có cán cách điện để cắt nguồn từ xa.
- Sau khi cắt điện, dùng bình chữa cháy, cát hoặc nước (chỉ dùng khi chắc chắn đã ngắt điện) để dập tắt đám cháy.
- Báo ngay cho lực lượng chữa cháy theo số 114 hoặc thông báo cho Công an, chính quyền địa phương gần nhất.
Hãy luôn chủ động phòng ngừa!
Chủ động thực hiện các biện pháp an toàn điện là cách thiết thực để bảo vệ bản thân, gia đình, đồng thời góp phần đảm bảo an ninh, an toàn cho cộng đồng và xã hội.
Việc thực hiện tốt các biện pháp phòng cháy chữa cháy không chỉ giúp bảo vệ tài sản, tính mạng của chính mình và người thân mà còn góp phần giữ gìn an ninh, trật tự, an toàn cho cộng đồng.